Altavista tarafından zirvedeki yeri tehdit edilen Lycos, popüler web tarama servislerinden biridir. Lycos "backlinking (bkz. backlinking)", java animasyon desteği, 8 milyon URL adresi ve her ay eklenen 700.000 yeni adres ile çok güçlü bir veritabanı oluşturmaktadır. Siteye http://www.lycos.com adresinden ulaşabilirsiniz.

mailing lists  :

Belirli bir Internet posta listesi arıyorsanız
http://catalog.com/vivian/interest-group-search.html
adresindeki arama özelliğine de sahip listeye bakabilirsiniz.

MainBoard (Ana kart )   :

Ana kart, fiberglast tan yapılmış, üzerinde bakır yolların bulunduğu, genellikle koyu yesil bir levhadır. Ana kart üzerinde , mikro işlemci,bellek,genişleme yuvaları,BIOS ve diger yardımcı devreler yer almaktadır.Yardımcı devrelere örnek sistem saatidir.

Ana kart tüm sistemin temelidir. Diger kartlar ( I/O kartı,grafik kartı,vb.) ana kart üzerindeki genişleme yuvalarına takılır. “All in one” olarak adlandırılan bazı kartlar, kontrol kartı ve grafik kartını da kendi üzerlerinde taşımaktadır.

Ana kartlar üzerlerindeki veri yollarına görede isim alırlar. Örnegin : VESA local bus, ISA industry standart Architect ve PCI veri yolu .

majordomo     :

En çok kullanılan e-mail programıdır. Kullanıcılara posta listelerine abone olma, katkıda bulunma ve çıkma şansı verir.

map      :

Web tasarımında kullanılan, yüklenen grafiğin belirli bölgelerine basıldığında değişik bağlantıları çağırmak için kullanılan sistemdir.

markup language   :

Internet üzerinde dökümanlara biçim kazandırmak üzere hazırlanmış mark-up karakterlerini deşifre eden dile denir. Bilgisayara okunan dosyanın ekranda nasıl biçim alması gerektiğini anlatır. HTML Web sayfaları hazırlamak için geliştirilmiş bir mark-up dildir.

Mikro İşlemciler   :

Mikro işlemciler kisaca CPU ( central Processing Unit / merkezi işlem birimi ) olarak adlandirilir. Bilgisayarin en onemli ogesidir. Bu nedenle beyine benzetilir. Bilgisayarin yapabilecegi tum komutlari verir. Tum hersey her birimi yönetir.

Mikro işlemcinin belirli zamanlarda ne yapacagini ise, klavye ,mouse gibi cevre birimleri yoluyla bilgisayar kullanicisi belirler. Kullanicinin komutlarini anlayan ,yorumlayan ve bu yoruma göre işlem yaparak kullanicinin istegini gercekleştiren mikroişlemcidir.

Günümüzde bir Mikroişlemcinin yaptigi işi , eskiden yüzlerce eleman (Transistor direnc vb.), büyük bir levhanin üzerinde bir araya gelerek yaparlar. Bu durum hem yer hemde işlem hizi bakimindan büyük sorunlar dogmaktadir. Bilgisayar teknolojisindeki gelişmeler, bir zamnlar büyük bir levha üzerine yapilan yüzlerce devrenin yaptigi işi tek bir devrenin (integrated circuit/tümbileşik devre ) yapilanmasini saglamiştir. Bu devreler yonga olarak adlandirilir.Gelişmis bir mikro işlemciyi oluşturan yonga, yaklaşik üç milyon yada 6 milyon transistörden oluşuyor.

Örnek bir mikroişlemcinin özellikleri :

PENTIUM mikro işlemci :

*Üretim teknolojisi : Son ğeliştirilen yarı iletkenlerden 0.8 mikronluk BICMOS ve CMOS silikon teknolojisi ile üretilmiştir.

*Yapısındaki Transistör sayısı : 3.1 milyon

*Saat hızı : 60,66,75,90,100,120,133,150,166,200,233 MHz lerde.

*Veri yolu : 64 bit

*Adres yolu : 32 bit

*Pin Sayısı : 273

*Üstün mimari (super scalar architecture)

-2 kanallı işlem birimleri

-Paralel işlemciler icin tek saat

*8 KB’lik data önbellegi, 8 KB’lik kod ön belleği

*Gelişmiş dizayn (Advanced desing features )

*Çoklu mikroişlemci kullanim alt yapisi (Multi processor support )

*Dahili hata kontrol (Internal Error Dedection )

-İşlem hatalarının check edilmesi

-Kendi kendini test eder (Built-inself test )

-Eşlik bit’i ile hata bulma

*Komut uygulama zamanının degiştirilmesi (Improved Intsruction Execution Time)

*İşlemlerin izlenmesi

Veri Yolları (DATA BUS) :

Pc’de bütün işlemler mikro işlemci tarafindan yapilmaktadir. Bu işlemler icin

Kullanılacak veriler,Mikro işlemciye veri yolu adı verilen elektronik kanallardan gelmektedir. Çeşitli, veri yolu standartları :

ISA (Industry Standart Arcitecture/ Endustri Standartı Mimarisi ):

Standart 8 bitlik veri yoluna, 8 veri itini ve ek adres bitlerini iceren bir yol ilave edilmistir.ISA veriyolunun bu şeklide 8 bit yerine 16 bir iletilebilmesi saglanmiştir.

EISA (Enhanced Industry Standart Arcitecture / Geliştirilmiş Endustri Standarti mimarisidir ):

EISA 32 bit gercek veriyoludur. Mikro işlemci ile gercek 32 bit alişveriş yapabilmektedir.Artan performas kendini EISAVGA kartlarda gösterir.

MCA (Micro Channel Arhitecture /Mikro kanal mimarisi ):

MCA 32 bitlik bir veriyoludur. Buı standart sadece IBM PS/2 lerde kullanılır. IBM harici hiçbir standarta uygun degildir.

VESA (Video Electronics Standart Association / Video Elektronik Standartlar Derneği ):

VESA tarafından hazırlanan bir veriyolu standartidir. Bu standart VL Bus (Vesa Local Bus ) adıyla da anılmaktadır. Yerel veri Yolları anakart üzerinde mikro işlemciye doğrudan baglıdır. Mikro işlemci ile veriyolu arasında arabirim elamani olmaması iletişimi hizlandırıyor.

PCI ( Peripheral Component Interconnect ):

VESA ya rakip olarak üretilen bir yerel veriyolu standartıdır.PCI bir denetleyici ve hızlandırıcıdan oluşmaktadır. Bu hızlandırıcı yardımı ile tampon bellekteki veriler çevre birime yollanırken aynı anda bellekten yeni veriler alınır. Mikro işlemciden bagımsız calışmaktadır.

metacharacter    :

HTML dosyası içinde özel bir durumu gerçekleştirmek için kullanılan karakterlerdir. Bu karakterler parantez "( )", ve "&", diyez "#" ve noktalı virgüldür";".

MIME (Multipurpose Internet Mail Extensions) :

Internet üzerinde postalara grafik, sıkıştırılmış dosya gibi dökümanların iliştirilmesini sağlayan standarda verilen addır. MIME sayesinde bir postaya eklenen metin tabanlı olmayan (örneğin sıkıştırılmış bir dosya) bir dosya, ilişkisi bulunan program vasıtasıyla görüntülenir.

MMX ve MMX2   :

MMX, tümü multimedya ve komünikasyon işlemlerine yönelik olan ve 1997 yılı Ocak ayında x86 komut kümesine dahil edilen 57 yeni komuttan ibaret bir komut kümesidir. Bu komutları bir çeşit kestirme yol olarak düşünebilirsiniz; evvelden ancak çok sayıda komutla gerçekleştirilebilen bir operasyon MMX komut seti sayesinde tek bir yeni komutla yürütülebilmektedir (Pentium ve Pentium II tabanlı sistemlerde, Pentium Pro’larda değil). Bu komutlar, multimedya ve komünikasyon uygulamalarında daha üstün bir performans sunmak için SIMD (Single Instruction, Multiple Data–Tek bir komut, birden fazla veri) olarak bilinen bir teknik kullanırlar. SIMD metodunda tek bir komut paralel olarak birden fazla veri parçası üzerinde çalışır. Örneğin, tek bir MMX komutu ile, sekiz (maksimum rakam) adet tamsayı çifti birlikte, paralel olarak (aynı anda) toplanabilir. Buradaki paralel çalışma sırasında 64 bit’lik register’lar kullanılır. Bu register’lar, işleme bağlı olarak, sekiz adet 8 bit’lik byte’lar, dört adet 16 bit’lik word’ler, iki adet 32 bit’lik double (ikili) word’ler ya da bir adet 64 bit’lik quad (dörtlü) word’ler olarak tanımlanır. MMX standardını ortaya koyan Intel’in, MMX teknolojisinin rakip firmaların işlemcilerinde de kullanılabilmesine izin vermesi günümüzde neredeyse tüm bilgisayarların MMX-yetenekli olmasını sağladı.

Intel’in MMX2 teknolojisi ise açılış galasını 1999 yılının başlarında Katmai işlemcisi ile yapacak. En azından bilgi işlem endüstrisinde tahminler bu yönde ağırlık kazanıyor. MMX2, bir işlemi eş zamanlı olarak kayan-noktalı (floating-point) veri parçaları üzerinde yürütebilen 70 yeni komut içeriyor (böylece toplam komut sayısı 127 olacak). Endüstri analistleri, MMX2’nin yeni 3D grafik işlemcileriyle (örneğin Intel’in i740 çipi) birlikte kullanılması halinde, masaüstü PC’lerin RISC tabanlı iş istasyonlarıyla rekabet edebilir bir performans sunacağını ifade ediyorlar.

Monitör   :

Monitörler, çoğu zaman ekran olarakta bilinen,ğörüntüleri oluşturan,içeren ve sunan bir araçtır. Bilğisayarların çoğunda katod ışınlı monitörlerin görüntü oluşturma mantigi TV ile aynidir. LCD - Liquid Crystal Display - ve gaz plazma monitörler ise daha hafif ve az yer kapladiklari icin,çogunlukla taşinabilir sistemlerde kullanilirlar. Monitör,grafik kartlari ile bilgisayarin temel görüntü sisteminin bir parcasidir.

Mosaic    : 

NCSA tarafından tasarlanan Machintosh, Windows ve Unix ortamlarının tümünde birden çalışabilen ilk Web tarayıcısıdır.

Mouse ( Fare )   :

Klavyeden sonra, bilgisayarlarda kullanılan en yaygın girdi aygıtıdır. Bilgisayar programlarinin özellikle windows altında çalışanları mouse gereksinimi duymaktadır.Burada icon adı verilen resimsel sembollere kliklenerek iconun ait oldugu program calısmaya başlar. Mouse muhendislikte ve herturlu grafik tasarim programlarinda oldukca sık kullanılır.

Yaygın olarak iki tip mouse kullanilir .Mekanik ve optik olarak ikiye ayrilir. En fazla mekanik mouse kullanılır. Butip mouse da alt tarafta bir delik bulunur ve bu deligin icersinde yuvarlanan bir top vardır. Bu top iki adet silindire deger ve bunlari mouse un gittigi yere göre döndürür. Silindir üzerinde delikli bir daire vardır. Bu daire bir alıcı bir verici iki adet foto diyot arasında bulunur. Delikler silindirle beraber hareket ettigi icin yukarı ve asağı yönü belirler mouse un her hareketini bu sekilde algılar.

Optik mouselar ise , mouse un altına konan “pad” e benzer bir yüzey üzerinde fare hareket ettirildiğinde, Yüzeyden ışık yansıtılır,bu ışıga göre fare bulunduğu noktayı anlar ve bu bilgiyi bilgisayara yollayarak okun hareketini saglar.

Fareler genelde Pc’nin seri portuna takılarak kullanılır.Farelerin seri porta takılması 3 sekilde olmaktadır. IBM PS’ fareler 6 pin mini-DIN konnektör, standart Pclerde ise fareler 9 pin ( DB9) ve 25 pin (DB25) konnektörler kullanmaktadır. Farelerin sisteme tanıtılması için bir yazılım gerekmektedir. Bu yazılım fare ile birliktedir.

Mpeg    :

Hareketli görüntüleri 200:1 oranına kadar sıkıştırmaya yarayan oldukça etkili bir grafik formatıdır. Format sadece bir sonraki karedeki değişen pixelleri gözlemlediğinden sıkıştırma oranı durağan görüntülerde daha da artmaktadır. Motion Pictore Experts Group tarafından geliştirilen format PC'lerde oldukça çok kullanılmaktadır.

A. Bahadyr ÜGE
Epdata Teknik Servis Müdürü
bahadir@epdata.com.tr